Zarauzko ikastola izan zen euskaraz ikasi ahal izateko herrian lehen hazia erein zuen ikastetxea, pedagogia iraultzaile eta aurrerakoi batekin. Bideari legez kanpo ekinda, dozenaka gurasoren ausardiarengatik izan ez balitz, Zarautzek ez luke ikastolarik izango gaur egun. Herritarrek sortu zuten ikastola, beren diruarekin, konfiantza itsua jarrita zer emango zuen ez zekiten proiektu batean, euskaltzale eta aurrerakoiak zirelako, eta beren seme-alabentzat halako hezkuntza nahi zutelako.

Eta hala egin du bidea, hala joan da garatzen, bilakatzen, hasierako printzipio haiek ez galtzen ahaleginduz. Horregatik, herritarrengana gerturatzeko ahalegina egin nahi izan dute aurten. Ainguratu gabe, aurrera begira, baina herriak sortu zuena herriarentzat sortu zelako filosofia hori albora utzi gabe, haientzat ari zirela aintzat hartuta.